Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Fakat hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçeklesevinçli bir düzen değildir. Hukuk, topluluk içre insanoğluın hakikaten ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, namına uyulmak ve uygulanmak yürekin vardır. Adalet kıymeti nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene eklemek, sosyal ömürın gerçekleşmesini peylemek lüzum. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin kontrasına ikrar edilmesi ve uyulması gereken, kategorik selim kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği üzere, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle topluluk içre insanoğluın çizi ve davranışlarının tüze kurallarına uymaması, her mevsim mümkündür. “İşte tüze, insanoğlu davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir yol, bir bütündür.” İnsan-insanoğlu, insanoğlu-doğa ilişkilerinin insanlığın partner çıkarı ve huzuru yürekin evrensel ilkelerle güvence şeşna alınmasıdır. Hukuk, beşeriyet seviyesi yürekin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi rey ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, dershane çıkarları, topluluk sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak belirten mezheplerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun partner iyiliğini peylemek maksadıyla konulan ve halk gücüyle desteklenen kaide, adalet ve seçimın bütünüdür. Elan yaygın bir tanımıyla tüze, adalete yönelmiş sosyal evetşlakin düzenidir. Hukuk Kelime Mazmunı Hukuk kelimesi Arabi “adalet” kökünden hasılat ve adalet kelimesinin çoğkebir olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “adalet” kelimesinin çoğkebir “ilenme’kak”tır. Türk Dil Kurumu’na gereğince tüze kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” anlamı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk anlamında da kullanılır. Yol Mazmunı Hukuk dönemden döneme değişmiş olduğu yürekin hala doyurucu bir tanım mimarilamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanımını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok ikrar edilen tanımı ise: “Sınırlı bir zamanda mukannen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması talih zoruna (müeyyide) rabıtalanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak tüze, kendi içre esas olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun kişiler arası ilişkileri bap vadi kısmına Özel Hukuk, kişiler ile talih veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Uygar Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna yanıt Anayasa Hukuku, Ceza Hukuku ve İdare Hukuku halk hukukunun çıbanlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu organizatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik talih aracılığıyla güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara ehil olmasıdır. Hukuk kuralları insanoğlu davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun haysiyet hükümlarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle nüsha nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması sağlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk vadiında yaptırım halk gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek yürekin kullanılır. Hukuk düzenini sağlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene tüze düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve içsel yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken içsel yaptırımlar bu durumları engellemek yürekin kullanılır. Ceza hukukunda ölüm, hapishane ve tıkır cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kısım kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve kaçakçılık cezaları üzere derece derece tüze dallarında derece derece yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile müntesip çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; dimaği bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların kimilar felsefik değil ortaya konduğu dönemin problemlerını çözmek veya siyasi mezhepleri tüze biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali adalet olan tüze, umumi olarak şu şekilde tanımlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş sosyal bir evetşlakin düzenidir.” Bu tanımdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun sosyal ömürı düzenleyip insanoğluın barış ve asayiş içre bir arada evetşamalarını sağlamaktır. 2. Kılgı Yarar (Sosyal İhtiyaçların Karşıtlanması) Hukukun kılgın amacını, sosyal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile topluluk içre canlı insanoğluın, birbirleri ile tasarlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun mimarisından kaynaklanan gereksinimlerinı kontralamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik vakaları da çeşitli hükümlerle düzenler. Tek tüze düzeni ömürın esas gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun natürel mimarisına ve bundan ileri mevrut gereksinimlerine yönlü tutulmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de mecburdır; kazançlı gereksinimlara uymalı ve onları kontralamalıdır. 3. Adalet Hukuk bu fonksiyonu ile mukannen bir organizasyon şeşna aldığı içtimai ihtiyaçları, özü salt bir eşitlik düşüncesi olan adalet ölçüsüne vurarak ciddi kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanımıyla adalet, “bir eşitlik düşüncesi”dir. “Adalet, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) tutulmak üzere dü derece derece anlamda kullanılır. Adalet aslında ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, yiğitlik, fazilet anlamında kişisel bir özelliği deyimler. Insan her mevsim haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni icra etmek yolunda sakır sakır ve değemekmez bir çaba gösterir. İşte bu çizi ve çabayı gösteren adalet, özne (süje) ile müntesip oluşundan ötürü öznel (sübjektif) adalet olarak nitelenir. Bir yiğitlik olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir adalet mefhumı vardır. Nesnel adalet, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin müşahhas durumlarda gerçekleştireceği bağlantı biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte tüze vadiında hukuki haysiyet olarak güfte konusu olan adalet de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü tüze, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve rüşvetlanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk yürekindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini yürekaziz kurallar parçalanmamışü olarak tüze, bu değerlendirmelerde adalet ölçüsünü kullandığı ve giymek yerinde bulunduğuna gereğince, adaletin böylecene, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında adalet acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut tüze ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü adalet mefhumı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün tüze sistemine ve sistemlerine hâkim mevcut, nesnel ve salt bir haysiyet niteliğindeki adalettir. Hukuk bir topluluk düzenini yürekerir. Hukukun varlık sebebi de adalettir; lazım mevcut düzeni esirgemek, gerekse onu değemektirmeyi meşrulaştırmak yürekin her mevsim adalete çıbanvurulur. Nesnel ve yasa üstü adalet hukukta kontramıza kurulu tüze düzenlerinin asli örneği, olması gereken tüze anlamında tüze idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile adalet, mevcut tüze düzenlerinin namına yönlü olup olmadığı açısından bir haysiyet ve istimara ölçüsü evet. Yine bu özelliği ile adalet, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun sahileştirmek amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile pozitif ve menfi kontralıklı ilişkilerde mevcut bu üç fonksiyon abra içre olduklarında, adil bir tüze düzeninin gerçekleşmesi sağlanır. Olağan olarak bütün tüze normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak tüze, hem adaleti gerçekleştirecek, hem sosyal evetşlakin uyacak, hem de bu sosyal ömürın barış içre sürebilmesi yürekin bir düzen görünümünü sağlamaya çalışacaktır.